Naast cognitieve gedragstherapie en hartcoherentietraining zijn er ook andere vormen van behandeling die bij slaapproblemen toegepast kunnen worden. Enkele veelvoorkomende behandelvormen zijn:
Medicatie
Vanwege het gevaar voor gewenning en afhankelijkheid is het gebruik van slaapmiddelen (hypnotica) bij slaapklachten slechts in een klein aantal gevallen noodzakelijk. Slaapmiddelen kunnen hulp bieden wanneer de slaapklachten gepaard gaan met onderliggende psychische of psychiatrische problematiek of wanneer er sprake is van lichamelijke pijn die het slaappatroon verstoort. Goede voorlichting en het tegelijkertijd onder de loep nemen van gedragingen die een goede slaap in de weg kunnen staan of juist bevorderen (slaaphygiëne) is hierbij van groot belang. Bij een verstoring van de biologische klok of een verstoord slaap-waakritme kan melatonine uitkomst bieden. Verder wordt vaak medicatie voorgeschreven bij specifieke slaapstoornissen, zoals narcolepsie, of sommige parasomniën en RLS (Restless Legs Syndrome).
Meer info over slaap- en kalmeringsmiddelen
Lichttherapie
Bij stoornissen van de circadiane ritmiek kan lichttherapie een effectieve behandelmethode zijn om de biologische klok opnieuw in te stellen. Een vervroegde of vertraagde slaapfase gaat vaak gepaard met een verkeerde timing in de aanmaak van melatonine. Tijdens de lichttherapiebehandeling wordt de persoon gedurende enkele weken dagelijks voor een korte periode blootgesteld aan zeer sterk licht (10.000 lux). Gebleken is dat door dit licht de melatonineproductie wordt onderdrukt. Behandeling in de ochtend stimuleert het vervroegen van de slaapfase (zoals gewenst bij een vertraagde slaapfase), terwijl blootstelling aan het licht in de avonduren de waakperiode kan verlengen (in geval van een vervroegde slaapfase).
Neurofeedback
Bij slaapproblemen kan er sprake zijn van een verstoorde balans in hersenactiviteit. In geval van in- en/of doorslaapproblemen wordt vaak een overactivatie of overarousal in de hersenen gezien. Dit houdt in dat tijdens alle slaapstadia (maar vaak ook overdag) relatief veel snelle (beta-)activiteit geproduceerd wordt, en te weinig trage (delta- en theta-)activiteit. Ook kan er vlak voor het inslapen een tekort zijn aan alpha-activiteit. Een staat van (overwegend) alpha-activiteit kan gezien worden als een ontspannen overgangstoestand van waak naar slaap, die het inslapen bevordert. Samengevat is er sprake van het tegenovergestelde patroon dat bij goede slapers gezien wordt, bij wie er juist een afname van hoogfrequente activiteit en een toename van laagfrequente activiteit vlak voor en tijdens de slaap wordt gezien. Overigens is er vaak niet alleen sprake van een overarousal op niveau van hersenactiviteit, maar tevens lichamelijk en cognitief. Mensen die slecht slapen hebben over het algemeen vaak moeite zich lichamelijk en geestelijk te ontspannen. Vooral bij primaire insomnia, waarbij het vaak gaat om slecht slapen, is gebleken dat neurofeedback naast cognitieve gedragstherapie een geschikte behandelmethode kan zijn. Bij overige zowel primaire als secundaire slaapstoornissen kan neurofeedback ondersteuning bieden. Uit klinische ervaring blijkt dat door middel van neurofeedback een verstoorde balans in hersenactiviteit verbeterd kan worden, met een positief effect op de slaap. Afhankelijk van het patroon dat te zien is in het QEEG wordt bepaald op welke manier de hersenen getraind zullen worden. (bron:www.neurofeedback.nl)
Apparatuur
Bij extreem snurken of een slaapgebonden ademhalingsstoornis is soms een operatieve ingreep mogelijk. Verder wordt een slaapapneusyndroom (OSAS) vaak behandeld door middel van een CPAP-apparaat. Dit apparaat is een soort gezichtsmasker dat 's nachts gedragen wordt en als het ware tegendruk geeft, waardoor er voorkomen wordt dat de keel dichtvalt en apneus (ademstops) optreden.
